Zwierzakolandia

Gość

Płazy (gromada Amphibia) stanowią formę pośrednią pomiędzy kręgowcami morskimi i lądowymi. Są to pierwsze kręgowce, które przystosowały się do życia na lądzie. Zwierzęta należące do tej grupy odznaczają się wielką różnorodnością postaci.
Jeżeli weźmie się pod uwagę ogólny wygląd form wymarłych, można wykazać, że zasadniczy kształt ciała zwierząt zaliczanych do tej gromady wywodzi się od kształtu ciała płazów ogoniastych (Urodela). Płazy beznogie ( Apoda) oraz płazy bezogonowe (Anura) pochodzą od tej właśnie grupy zwierząt.

Podobnie jak każdą dużą jednostkę taksonomiczną zwierząt, również płazów nie sposób scharakteryzować za pomocą prostego opisu, który odnosiłby się do wszystkich przedstawicieli tej gromady. można jednak wyróżnić podstawowe cechy wspólne dla wszystkich należących do niej gatunków. Ich brak lub modyfikacja zdarzają się wyjątkowo rzadko.

Płazy są pierwszymi kręgowcami, u których wykształciły się parzyste kończyny zdolne do ruchu na twardym podłożu, pierwszymi zwierzętami, u których występują kostki słuchowe oraz ucho środkowe, pierwszymi, które w toku ewolucji wytworzyły narząd czuciowy zwany "narządem Jacobsona" mieszczący się w jamie gębowej na podniebieniu. W grupie tej też po raz pierwszy spotykamy powieki ochraniające oczy, a także gruczoły i przewody łzowe.

Płazy są zwierzętami zmiennocieplnymi (ektotermicznymi) co oznacza, że temperatura ich ciała zmienia się wraz z temperaturą otoczenia ( i od niej zależy). Mają miękką, wilgotną, bogato unaczynioną skórę, która odgrywa ogromną rolę w ich oddychaniu. Skóra jest gładka i pokryta jedynie cienką warstwą zrogowaciałą warstwą złuszczającą się okresowo. W skórze również znajdują się liczne gruczoły jadowe, a także gruczoły śluzowe. Wydzielina gruczołów śluzowych, równomiernie rozmieszczonych w skórze osobnika, zapewnia jej stałą wilgotność. Duże gruczoły jadowe wypełnione są czynnymi substancjami drażniącymi i truciznami, stanowiącymi skuteczną broń i środek odstraszający ewentualnych wrogów.
W skórze oraz błonie śluzowej jamy gębowej płazów znajduje się sieć obficie rozgałęzionych naczyń włosowatych, dzięki którym możliwa jest bezpośrednia absorpcja tlenu z wody. Oddychanie prze skórę jest bardzo skuteczne i w pełnia zaspokaja wymagania tlenowe organizmu w czasie trwania zimowej hibernacji.

Szkielet płazów jest częściowo chrzęstny. W czaszce brak kości wieczkowych, a aparat gnykowo - skrzelowy jest zredukowany. Zwierzęta te mają szeroką paszczę, a na sklepieniu jamy gębowej oraz szczękach osadzone są zęby. Większość płazów jednak nie jest zdolna do gryzienia lub żucia, mogą one jedynie chwytać zębami pokarm, a następnie przesuwać go do przełyku.

Przewody narządów rozrodczych i wydalniczych mają wspólne ujście - kloakę.

Serce płazów ma dwa odrębne przedsionki oraz pojedynczą komorę, w której znajdują się dwa włókienka mięśniowe, częściowo zapobiegające mieszaniu się krwi żylnej i tętniczej.

Jaja płazów otoczone galaretowatą osłonką są składane do wody, gdzie następuje dalszy rozwój zarodków.
Również larwy rozwijają się w wodzie oddychając za pomocą skrzeli do czasu zakończenia procesu przeobrażenia. Metamorfoza (przeobrażenie) polega na serii zmian rozwojowych, podczas których larwa stopniowo przekształca się w formę dorosłą. Proces metamorfozy jest regulowany przez hormony gruczołu tarczowego.
Wiele larw płazów znacznie różni się od osobników rodzicielskich. Mają one odmienną postać, odmienny jest ich sposób oddychania, inne układy: krążenia, pokarmowy, lokomocji. W czasie przeobrażania niektóre narządy larwalne zostają całkowicie przebudowane (proces tworzenia się jamy gębowej, skrócenie jelita), inne zanikają (ogon, skrzela), jeszcze inne tworzą się jako zupełnie nowe struktury (kończyny, płuca, narząd słuchu). Zdarza się też, że larwa nie ukończy procesu metamorfozy przed nadejściem okresu hibernacji zostaje zmuszona do zimowania w niedojrzałym stanie. W takich przypadkach przeobrażenia zachodzi po hibernacji. Czasami zdarza się jednak, że larwa całkowicie traci zdolność do przekształcenia się w postać dorosłą. Wówczas w postaci larwalnej może nawet osiągnąć dojrzałość płciową. Takie zjawisko zwane jest "neotenią".

Płazy zamieszkują głównie wilgotne tereny różnych części Ziemi. Nigdy nie spotyka się ich na terenach zupełnie suchych, w morzach ani w rejonach polarnych. Znanych jest około 4000 gatunków płazów. Dzielą się one na trzy wyraźnie wyodrębnione rzędy (Płazy beznogie /Apoda/, Płazy ogoniaste /Urodela/, Płazy bezogonowe /Anura/).